Rouwverwerking bij scheiding

Als je gaat scheiden zit je middenin een rouwproces. Hetzelfde geldt voor je partner, al laat niet iedereen die emoties zien. Vaak zie ik in mijn praktijk dat partners ieder in een heel andere fase van de rouwverwerking zitten. Het helpt als ik dat met ze bespreek en als zij in staat zijn hun tempo aan te passen aan dat van de ander. Als mediator kun je dit niet negeren. Dat zou zijn als zeilen met een hoosblik buiten boord.

Verschillende fase, verschillend tempo

Degene die de knoop heeft doorgehakt zit vaak al maanden of zelfs jaren in het rouwproces. Het nemen van een besluit om een relatie te beëindigen gaat meestal niet gemakkelijk. De vrouw (bijvoorbeeld) is al jaren niet gelukkig en wijt dat eerst aan allerlei andere factoren dan aan de relatie. En zelfs als het duidelijk is dat het aan de relatie ligt, dan zal zij eerst de reden in zichzelf zoeken en zelf proberen daar iets aan te doen. In die fase wordt in feite ontkend dat het aan de relatie ligt, waardoor ik vaak meemaak dat de partner helemaal niet in de besluitvorming wordt betrokken. Wordt dat duidelijk en is het besluit om de relatie te verbreken eenmaal genomen, dan valt er een last van haar schouders en wil zij door met haar leven. In de zesde versnelling ‘even’ de gevolgen van de scheiding regelen, nog langer bij de partner blijven is bijna onverdraagbaar.

Voor de ander komt het bericht soms als een donderslag bij heldere hemel.  Natuurlijk heeft hij wel eens een wolk voorbij zien drijven en af en toe een storm meegemaakt, maar hij gaat ervan uit dat dat gebruikelijk is in een relatie, dat de pieken en dalen erbij horen. Hij houdt het vol en maakt er het beste van, erop vertrouwend dat het na een tijdje weer beter gaat. Soms probeert hij wel het bespreekbaar te maken, maar het is niet een makkelijk onderwerp en zij praat er dan meestal overheen.

Als hij helemaal niet doorheeft hoe moeilijk zij het heeft en al helemaal niet dat dat aan de relatie ligt, komt de mededeling dat zij niet verder wil als een klap aan. Ook in de situatie waarin hij het ook moeilijk heeft, maar het al een tijd volhoudt in de hoop op betere tijden, komt het besluit van de ander om de handdoek in de ring te gooien hard aan. Hij is meestal niet of nauwelijks in haar rouwproces en besluitvorming betrokken en wil nog samen met haar vechten voor de relatie, in therapie, er alles aan gedaan hebben. Een scheiding? Daar moet hij nog helemaal niet aan denken. Hij staat op de rem, zet de versnelling in zijn achteruit.

Rol van de mediator

Hoe gaat de mediator om met deze vaak voorkomende situatie?

In ieder geval is het goed om te benoemen dat beide partners in een andere fase van de rouwverwerking zitten. Daarbij wordt besproken welk tempo voor ieder het beste zou zijn. Vaak ligt dat ver uit elkaar. Als degene die de knoop heeft doorgehakt zich realiseert dat zij zelf soms al meer dan een jaar ongelukkig is en bezig met het rouwproces, dan komt ook het inzicht dat zij het van haar partner niet kan vragen om binnen een paar weken de knop om te zetten. Als zij ertoe bereid is haar tempo te vertragen, dan krijgt hij de rust die hij nodig heeft om aan het idee te wennen. Om aan zijn eigen rouwverwerking te beginnen, om toe te geven dat hij eigenlijk ook niet gelukkig was in deze relatie. Om te accepteren dat hij niet alleen getrouwd kan blijven. Om zich te realiseren dat het in dat geval beter is om samen als volwassenen de gevolgen van de scheiding te regelen. En daarna samen verder te gaan als ouders.

Vaak is het al voldoende om dit te bespreken en iets meer tijd tussen de mediationbesprekingen te laten zitten. In een evaluatie gaf de man mij ooit terug hoe enorm opgelucht hij was dat de volgende bespreking niet al na twee weken maar pas na drie weken zou plaatsvinden. Voor hem was dat – met de erkenning dat hij tijd nodig had om de nieuwe situatie te accepteren en gaan verwerken – al voldoende om op een constructieve manier bezig te zijn met de gevolgen van de scheiding.

Time out

Als de man op de rem blijft staan of nog te emotioneel is over de scheiding, dan is het verstandiger om eerst een time out af te spreken. In mijn blog ‘Meteen scheiden of eerst een Time Out?’ ga ik in op de manier waarop je zo’n time out kunt inrichten en geef ik aan welke afspraken je dan in ieder geval moet maken. Als je in zo’n geval toch probeert de mediation door te zetten, dan is het alsof je zeilt met de hoosemmer buiten boord. Het is dan onmogelijk om duurzame afspraken te maken. Mocht er toch met hangen en wurgen een convenant uitkomen, dan zal dat meestal niet voldoende draagvlak hebben bij in dit voorbeeld de man. Daardoor is het risico op latere discussie of zelfs het openbreken van zo’n convenant reëel aanwezig.

Wat kan ik voor je doen?

In mijn scheidingsmediations speelt deze rouwproblematiek vrijwel altijd een rol.  Ik bespreek dat met mijn cliënten en vind er samen met hen een passende oplossing voor, die varieert van een langzamer tempo tot een goed geregelde Time Out.

Als coach begeleid ik vaak een van de ex partners om te leren accepteren en verwerken dat het is zoals het is of juist hoe om te gaan met een ex partner die nog niet toe is aan de scheiding.

Voor mediators kan ik een training over rouwverwerking verzorgen, met daarin oefeningen over hoe hiermee om te gaan in de praktijk.

Zit je zelf in zo’n situatie met jouw partner of wil je als mediator sparren over een vergelijkbare casus? Neem gerust contact met me op.

Naarden, 28 juni 2020
Marieke Zon
Advocaat, Register Mediator, NOBCO gecertificeerd coach
06 21 808 608
zon@zonmediation.nl